مرکبات ناجی فصل سرد

سعیده نام آور(کارشناس تغذیه)- مرکبات یکی از منابع غنی ویتامین "ث" هستند و یکی از کارکردهای ویتامین "ث" در بدن، افزایش سیستم ایمنی ست. حال که در این روزهای سرد و زیبای زمستانی ، خداوند درهای رحمتش را باز کرده و برف را برای زمین به ارمغان فرستاده، اشاره ای می کنیم به یکی از الطاف الهی. اینکه خداوند هزاران نعمت برای انسان ها آفریده که یکی از نعمت های او که با این فصل سردهم همخوانی بسیار دارد، خانواده مرکبات است.

مرکبات به خانواده ای از میوه ها گفته می شود که شامل پرتقال، نارنگی، لیمو ترش، لیمو شیرین، گریپ فروت، نارنج، بالنگ و کام کوات هستند. خانواده ای فوق العاده در میوه ها که به عنوان منابع غنی ویتامین "ث" شناخته و معرفی می گردند و به دلیل تأثیر بینظیرشان در افزایش سیستم ایمنی بدن به خصوص در فصل سرد سال توصیه می شوند. اگر توجه داشته باشیم نیز می بینیم که خداوند این میوه را در بیشتر در فصل سرد یعنی زمستان که میزان کاهش سیستم ایمنی بیشتر است، در اختیار ما قرار داده است.

جانبازان به خصوص جانبازان عزیزی که روزانه داروهای زیادی مصرف می کنند و مخصوصا" جانبازان گرانقدری که در آسایشگاه ها بستری هستند، به دلیل داشتن زخم ها و قرار داشتن در معرض عفونت ها و پانسمان و زخم بستر و اینگونه مسائل یا مشکلاتی از این قبیل عموما" دارای سیستم ایمنی پائین بوده و از طرفی برخی جانبازان گرانقدر مانند جانبازان قطع نخاعی به دلیل محدودیت حرکتی و ترشح کمتر هورمون های سلامت بخش و اکسیژن رسانی کمتر به برخی بافت ها نیز به همین صورت در معرض بیماری های بیشتری قرار دارند. بنابراین دانستن خواص مرکبات و مصرف منظم آنها در سرمای سخت زمستان می تواند کمک بزرگی به افزایش سیستم ایمنی این افراد باشد.

- همان طور که گفته شد مرکبات یکی از منابع غنی ویتامین "ث" هستند و ویتامین "ث" نیز یکی از ویتامین هایی ست که نقش آنتی اکسیدانی در بدن دارد . یکی از کارکردهای ویتامین "ث" در بدن، افزایش سیستم ایمنی ست که خود منجر به جلوگیری از بروز سرماخوردگی و عفونت و سینوزیت و دچار شدن به آنفلوانزا می گردد.

- همچنین مصرف مرکبات به دلیل داشتن مواد ضدالتهاب به کاهش التهاب گلو در سرماخوردگی و گلو درد و کاهش التهاب ریه در عفونت ریه نیز کمک می کند. همچنین در کاهش التهاب در اندام های دیگر نیز مانند کولیت( التهاب روده) مؤثر است.

- مرکبات غیر ازداشتن ویتامین "ث" دارای انواع آنتی اکسیدان های دیگر نیز می باشند که غیر از بالابردن سیستم ایمنی، به جلوگیری از بروز سرطان نیز کمک می نماید. تحقیقات نشان داده اند که افرادی که مرکبات را استفاده می کنند، کمتر دچار سرطان می شوند. زیرا وجود ویتامین "ث" در این میوه‌ها ترکیباتی را خنثی می‌ کند که از عوامل سرطان ‌زا به حساب می ‌آیند. به علاوه، خوردن این میوه‌ها از التهابات سلول‌ های مخاطی معده هم جلوگیری می ‌کند. یادتان باشد که توأم شدن این دو موضوع با هم می ‌تواند زمینه‌ های بروز سرطان معده را کاهش دهد . همچنین فیبر موجود در این گروه از میوه‌ها، احتمال ابتلا به سرطان روده را نیز به حداقل می ‌رساند.

- مرکبات به دلیل داشتن درصدزیادی آب نیز می تواند به بهبود سرماخوردگی کمک کندچراکه پزشکان معتقدند بهترین راه درمان سرماخوردگی استراحت است و مایعات فراوان.

- جالب است بدانیدخوردن مرکبات به دلیل داشتن ویتامین"ث" و ویتامین" آ " بالا، از بروز آب مروارید درچشم هم جلوگیری می کند. تحقیقان نشان داده که افرادی که ویتامین"ث" کافی وارد بدنشان می شود، بسیار کمتر آب مروارید می گیرند.

- همچنین خوردن مرکبات می تواند جذب آهن را بلا برده و به بهبود کم خونی نیز کمک کند. بنابراین افرادی که کم خونی داشته یا جراحی های سختی داشته اند که منجر به خونریزی شدید شده به این میوه ها بیشتر توجه کنند.

- در بین مرکبات، پرتقال و لیمو بیش از همه ویتامین"ث" دارند و نارنگی و نارنج کمتر از همه. اما از نظر پتاسیم، گریپ فروت و کامکوات بالاترین مقام و نارنج و لیموترش کمترین درجه را دارا هستند. نگران نباشید. نارنگی و پرتقال هم می‌ توانند تا حدودی نیاز شما را تأمین کنند. از نظر فولات( اسید فولیک)، پرتقال و نارنج درجه یک بوده و کامکوات و لیمو کاملا" تهی هستند. جالب اینجاست که در میان مرکبات این کامکوات های ریز، از منابع عالی بتاکاروتن یا ویتامین "آ" محسوب می شوند.

- به خانواده مرکبات میوه های ضدسرماخوردگی می گویند.

لیمو- این میوه بعد از پرتقال بیشترین مقدار ویتامین"ث"را دارد (53 میلی‌گرم به ازای هر 100 گرم). بنابراین هنگام سرماخوردگی بهتر است مخلوط آب پرتقال و لیمو میل کنید. به علاوه، لیمو در مقایسه با سایر اعضای این خانواده به دلیل قند کمتر، کالری ناچیزی (9 تا 14 کیلوکالری به ازای 100گرم) دارد و برای کسانی که نگران اضافه وزنشان هستند، انتخابی مناسب محسوب می‌شود.

پرتقال- در میان اعضای این خانواده، پرتقال بیشترین مقدار ویتامین"ث"را دارد، به طوری که با خوردن یک عدد متوسط آن می‌توان 54 میلی‌گرم ویتامین"ث"را دریافت کرد بنابراین برای تقویت سیستم ایمنی بسیار توصیه می شود . پرتقال خونی به دلیل داشتن رنگدانه بیشتر و ویتامین " آ" بیشتر در زمینه جلوگیری از سرطان و بینایی مؤثر تر نیز هست.

کامکوآت یا گربانتین- این میوه کوچک، پوست نسبتاً نازکی دارد و اغلب آن را با پوست می‌خورند و منبع مناسبی است از ترکیب‌هایی به نام فیتونوترینت‌ها که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند. البته بیشترین مقدار بتاکاروتن (175 میکروگرم در هر 100گرم) در گربانتین است و به این دلیل می‌توان آن را یک میوه ضدسرطان دانست.

نارنگی - این میوه به دلیل اینکه راحت پوست کنده می‌شود، مورد علاقه است. به یاد داشته باشید که یک نارنگی شیرین پرپتاسیم است و برای فشارخونی‌ها در صورت عدم دسترسی به گریپ‌فروت، یک انتخاب مناسب است. در ضمن بتاکاروتن(پیش ساز ویتامین " آ " ) آن بعد از گربانتین بیشترین مقدار است، پس می‌توان چنین نتیجه گرفت که نارنگی میوه‌ای با خاصیت ضدسرطانی است.

نارنج- نارنج، میوه‌ای بین نارنگی و گریپ‌فروت است و بیشتر در تهیه سُس‌ها یا چاشنی غذاها از آن استفاده می‌شود. به علاوه نارنج نیز مانند نارنگی منبع مناسبی از بتاکاروتن است و کمی بیشتر از پرتقال فولات دارد. در ضمن مقدار قابل ‌قبول پتاسیم در این میوه خوردن آن را برای یک فرد با سابقه بیماری‌های قلبی به عادتی مناسب تبدیل می‌کند. نارنج جزئی از خانواده مرکبات است که از عرق گل آن و پوست آن نیز استفاده می شود.

گریپ‌فروت- گریپ‌فروت در خانواده مرکبات بیشترین پتاسیم را دارد. به همین دلیل است که خوردن آن به بیماران فشارخونی توصیه می‌شود. در ضمن نوع رنگی آن دارای لیکوپن است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. دارای ویتامین " آ " و انواع ویتامین های " ب" می باشد. همچنین دارای کمی آهن و کلسیم نیز هست.

- تمامی خانواده مرکبات به دلیل داشتن فیبر فراوان، می توانند در کاهش فشار خون و چربی خون و کاهش بروز بیماری های قلبی مؤثر باشند.

- یکی دیگر از خواص خوب مرکبات مواد عطری داخل پوست آنهاست که خود به عنوان ضدتهوع و خوشبوکننده استفاده شده و رایحه خوش آنبرای بوئیدن بسیار دلپذیر می باشد.

- مرکبات به دلیل داشتن پتاسیم آرام بخش و ضد افسردگی و نشاط آور نیز می باشد.

- مرکبات به دلیل اینکه فیبر زیادی دارند ملین نیز هستند و در درمان یبوست مؤثرند.

- مرکبات غلظت خون را نیز کاهش می دهند و به عنوان تصفیه کننده خون نیز محسوب می شوند.